wtorek, 22 września 2015

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagielońskiego w Krakowie/Botanic Garden of Jagiellonian University in Cracow

Witajcie :)!

Przyszła (w końcu :D) pora na nowy post. W nim chciałbym zamieścić sesję zdjęciową z Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Powstał on w 1783 roku. Uznawany jest za najstarszy w Polsce. Pracował w nim i na jego rzecz Józef Warszewicz - znany na całym świecie botanik. W wieku powyżej 20 lat uczestniczył w wyprawach do Ameryki Południowej gdzie oznaczał, nazywał nowo napotkane rośliny i wysyłał je do botaników w całej Europie. Takim sposobem Ogród Botaniczny w Krakowie stał się w posiadaniu wielu roślin. Niektóre z nich po dziś dzień rosną w szklarniach na terenie Ogrodu, w tym najstarsze sagowce w Europie. Dużo gatunków roślin zostało nazwanych na cześć tego wielkiego odkrywcy.

Więcej informacji znajdziecie między innymi na stronie samego Ogrodu

O Józefie Warszewicz

Ogród ten jest żywą historią i warto go zwiedzić pomimo małej powierzchni jaką zajmuje w porównaniu z innymi podobnymi placówkami w Polsce.

Chciałbym podzielić materiał na kilka części. Pierwszą (ten post) z zewnętrznej części ogrodu i kolejne posty ze szklarni: palmiarni, wiktorii i holenderki.

Mam nadzieję, że się zainteresujecie tematem i kiedyś będziecie mieć okazję zwiedzić Ogród Botaniczny w sezonie jego otwarcia.

------------------------

Hello!

Finally, It came time to new post. I wanted to show you photo session from Botanic Garden of Jagiellonian University in Cracow. It was founded in 1783. Botanic Garden in Cracow is the oldest one in Poland. Józef Warszewicz, one of the greatest botanist, worked here. When he was only above 20 years old he went on trip to South America. His mission was to find and name new species of plants. He sent them to Europe, inter alia, to Botanic Garden in Cracow. Some of these plants have grown to this day like sago palms that are the oldest in Europe. Many species of plants were named after Józef Warszewicz to honor his achievements.

This Botanic Garden is place with, literally speaking, living history. It is worth to visit even if it is smaller than many places like that in Poland or Europe.

I want to divide material to parts. First post will be about outside area and others about greenhouses.

I hope that you will like this topic and you will have oportunity to visit Botanic Garden in Cracow in the future.





Widok z balkonu Instytutu Botaniki UJ

View from balcony of Institute of Botany



Szklarnia wiktorii. Przed nią kwitnie drzewo kasztana jadalnego (Castanea sativa)

Greenhouse of victoria. In front of building a tree of sweet chestnut (Castanea sativa) is blooming.



Kwitnące na żółto drzewa to mydleńce wiechowate (Koelreuteria paniculata). Wyższe z nich zostało posadzone w czasie założenia Ogrodu. W Azji rośliny są elementem ogrodu buddyjskich świątyń.

These yellow blooming trees are Koelreuteria paniculata. Higher one is as old as Botanic Garden. It is normally planted near Buddhist temples in Asia.



Ta szklana kula była niegdyś używana do mierzenia intensywności promieni słonecznych. Światło załamywało się wewnątrz kuli i wypalało znaki na zielonej skali z której potem można było odczytać pomiar.

This ball of glass was used to measure intensity of light in the past. Rays of light that go through the glass are leaving burning marks on green scale. By analyzing, people could read data from scale. 


Kolektor pyłków. Mierzy ilość pyłków roślin zawartych w powietrzu - ważne dla prognoz przeznaczonych dla alergików

Collector of pollen. This machine is really handy for forecasts for people with allergy.



Kopuła teleskopu służącego do badań astronomicznych

Dome of telescope



Staw parzeplinu brazylijskiego, gunnery (Gunnera manicata) z rodziny parzeplinowatych (Gunneraceae).

Gunnera pond, Gunnera manicata from Gunneraceae family.


Gunnera znana jest ze swoich ogromnych liści zdolnych unieść ciężar niemowlęcia. Pochodzi ona z Kolumbii i Brazylii (Południowa Ameryka). 

Gunnera is known for its big leaves that can carry weigh of infant. Its natural habitat is Colombia and Brazil in South America.





Widok od strony rabaty

Another view


Roślina ta w naturze rośnie na wilgotnych glebach gdzie nie brak wody. W naszych warunkach wymaga - jak widać - stałego nawadniania. 

This plant grows in humid places where there is a lot of water in soil. In Europe we can grow gunnera only if we can water it constantly.



Kwiatostan gunnery, dorastający spokojnie do kilkudziesięciu centymetrów

Inflorescence of gunnera, it can grow to tens of centimetres



"Serce' gunnery

"Heart" of gunnera



Wiele osób sadzi gunnerę niedaleko stawów gdzie pełni funkcję rośliny dominującej.

Gunnera can be planted near ponds where she is main attraction. 



Grzybienie (Nymphaea sp.) z rodziny grzybieniowatych (Nymphaeaceae) potocznie zwane liliami wodnymi 

Water lilies (Nymphaeae) from Nymphaeaceae family



Czerwone grzybienie

Red water lilies



Zbliżenie

Closer view



Biały grzybień

White water lily



Kasztanowiec drobnokwiatowy (Aesculus parviflora) z rodziny kasztanowatych (Aesculaceae)

Bottlebrush buckeye (Aesculus parviflora) from Aesculaceae family


Pochodzi z luźnych lasów południowej część Ameryki Północnej (Alabama i Georgia)

It grows in open woods of southeastern United States (Alabama and Georgia)



Znany jest z tego, że zakwita najpóźniej ze wszystkich kasztanowców (w lipcu)

This species is known of its the latest blooming of all species in Aesculus genus (in July)



Gatunek ten to krzew dorastający do 3-5 metrów wysokości

It is shrub that grows to 3-5 m tall



W pełni rozkwitnięte kwiatostany przypominają szczotki do butelek, stąd potoczna nazwa angielska nazwa rośliny (bottlebrush buckeye)

In full bloom, inflorescences look like bottlebrush



Jak tabliczka wskazuje: goryczka tybetańska (Gentiana tibetica) z rodziny goryczykowatych (Gentianaceae)

How ID card shows: Tibetan gentian (Gentiana tibetica) from Gentianaceae family



Roślina ta pochodzi z Himalajów, rośnie na obrzeżach lasów lub wzdłuż poboczy dróg

This plant comes from Himalayas near roadsides or forest margins



Jej ulubionym stanowiskiem jest półcień

It grows in partshade areas



Mandragora lekarska (Mandragora officinarum) z rodziny psiankowatych (Solanaceae). Roślina ta pochodzi z terenów Morza Śródziemnego. Niegdyś używana w celach leczniczych, lecz już dawno zapomniana. Jak to bywa w świecie roślin zielarskich jest też trująca, posiada substancje psychoaktywne i może również wywołać podrażnienie dróg oddechowych. W naszych warunkach jej nasiona nie dojrzewają.

Mandrake (Mandragora officinarum) from Solanaceae family. This plant grows in Mediterranean region. It was used for medication in the past, but now is forgotten. Like many herbal plants is toxic. It can create hallucinogenic effects. In Poland, seeds don't rippen fully. 



Pokrzyk wilcza jagoda, wilcza jagoda (Atropa belladonna) z rodziny psiankowatych (Solanaceae). Roślina w Polsce objęta ochroną, występuje na południu kraju

Belladonna, deadly nightshade (Atropa belladonna) from Solanaceae family


Roślina ta jest jednym z najbardziej trujących gatunków na świecie. Jej aktywna substancja występująca głównie w liściach i owocach - atropina - stosowana jest w okulistyce do rozszerzenia źrenic. W starożytnym Rzymie kobiety używały wyciągu z wilczej jagody do tego celu (po łacinie "belladonna" oznacza piękną panią) oraz do przyspieszenia i pogłębienia oddechu. Pierwszy człon nazwy łacińskiej wywodzi się od Atropos, jednej z trzech bogiń przeznaczenia (Atropos przecinała nić kończąc życie śmiertelników) tzw. Moir. Polska nazwa "wilcza jagoda" pochodzi od stosowania owoców tej rośliny do tępienia wilków. 

This plant is one of most poisonous plants in the world. Active substance that is in berries and leaves - atropine - is used to expand pupil in ophthalmology. In Ancient Rome, women used it to look more beautiful - "belladonna" in Latin means "beautiful lady". "Atropa" comes from Atropos, one of Moiras, that cut thread of mortals lifes.



Sadzawka cypryśnika błotnego (Taxodium distichum) z rodziny cypryśnikowatych (Cupressaceae)

Bald cypress (Taxodium distichum) pond from Cupressaceae family 



Drzewo to pochodzi z bagien Florydy. Posiada ciekawą formę przystosowawczą do życia w terenie, gdzie w podłożu jest mało tlenu. Wytwarza korzenie wyrastające ponad poziom gruntu (i przedw szystkim wody stojącej) które pobierają tlen z powietrza, transportując go do organów znajdujących się pod ziemią. Korzenie te nazywane są pneumatoforami.    

Bald cypress is native to marshy Southeastern and Gulf Coastal Plains of United States. It has interesting feature that allows him to survive in wetland areas where soil lacks of oxygen - pneumatophores. Pneumatophores - called also "cypress knees" -  are roots that grow over soil level (and the most important - water level) and absorb oxygen from the air, transporting it to the roots in the ground. 



Cypryśnik błotny jest "herbowym drzewem" stanu Luizjana

Bald cypress is state tree of Louisiana



Pień z "chi chi" (czytaj: czi czi) miłorzębu dwuklapowego (Ginkgo biloba) z rodziny miłorzębowatych (Ginkgoaceae

Trunk with "Chi Chi" of ginkgo (Ginkgo biloba) from Ginkgoaceae family


"Chi chi" to pewnego rodzaju "korzenie powietrzne" wytwarzane przez miłorząb. Kiedy dotkną gruntu zakorzeniają się, tworząc dodatkową podporę dla całego drzewa.

"Chi chi" are some kind of "aerial roots". When they reach the ground "chi chi" grow another roots, supporting the tree.



"Chi chi" jest słowem pochodzącym z chińskiego, oznacza ono kobiece piersi

"Chi chi" is Chinese word that stands for women breast



Niektóre "chi chi" są zdolne do wytworzenia nowych gałęzi po lub/i przed zakorzenieniem się w ziemi. Okaz rosnący w Ogrodzie Botanicznym w Krakowie jest jedynym znanym posiadającym "chi chi" w Polsce, nie mówiąc już wytwarzaniu z nich nowych pędów.  

Some of "chi chi" are capable of growing another branches after or/and after rooting in the ground. Specimen that grows in Botanic Garden of Jagiellonian University in Cracow is only one known that has "chi chi" and have grown another stems from it in Poland.




Dziękuję za odwiedziny i zapraszam do podzielenia się postem z innymi :).

Thank you for visit and I ask you to share this post to others :).

niedziela, 16 sierpnia 2015

Rezerwat Wały i Kalina Lisiniec/Nature Reserve of Wały and Kalina Lisiniec

Witajcie!

Dzisiaj chciałbym opowiedzieć Wam o kolejnych miejscach chronionych na Wyżynie Małopolskiej i równocześnie zakończyć ten cykl.

Pierwsze miejsce to rezerwat Wały znajdujący się niedaleko miejscowości Dosłońce w województwie małopolskim. Został utworzony w 1958 r. Posiada on powierzchnię ok 5,82 ha. Jest to również obszar Natura 2000. Rezerwat Wały to rezerwat florystyczny obejmujący murawy kserotermiczne utworzone na zboczu wzgórza zbudowanym z pokładów kredy. Niegdyś prowadzono tutaj zabiegi zalesienia, ale je zaniechano ze względu na unikalną florę tutaj występującą. Wzgórze to jest siedliskiem największej populacji dziewięćsiła popłocholistnego (Carlina onopordifolia) w Europie. Roślina ta znajduje się pod zagrożeniem wyginięcia jak wiele innych jak np. oman wąskolistny (Inula ensifolia), len włochaty (Linum hirsutum) oraz duża ilość gatunków storczyków. Dlatego tak ważne jest zachowanie tego miejsca w nienaruszonym stanie.

Drugim miejscem jest należący do chronionych obszarów Natura 2000, Kalina Lisiniec. Znajduje się niedaleko wsi Góry Miechowskie. Utworzony stosunkowo niedawno w 2008 r. o powierzchni 5,68 ha. Podobnie jak w wypadku poprzedniego obiektu mamy tu do czynienia z murawami kserotermicznymi. Co jest charakterystyczne dla tego obszaru? Występuje tutaj aż 11 gatunków roślin z rodziny storczykowatych. Większość z tych co napotkałem jako kwitnące są wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin i są uznane jako krytycznie zagrożone wyginięciem lub zagrożone wyginięciem w stopniu średnim. 

Oba miejsca chroni się przed zarastaniem przez krzewy i drzewa poprzez wypasanie owiec lub koszenie. Ma to na celu umożliwienie dostępu światła roślinom ciepłolubnym i światłożądnym jakimi są gatunki z muraw kserotermicznych. Do innych zagrożeń można zaliczyć kolekcjonerów roślin co głównie dotyczy kwitnącego dziewięćsiła popłocholistnego będącym gatunkiem semelparycznym (zakwitającym tylko raz w życiu po ok 9 latach) i storczyków.

-----

Hello!

This day I wanted to tell you about next two (and the lasts) protected areas in Małopolska Upland.

First one is Nature Reserve of Wały near Dosłońce village in Lesser Poland Voivodeship. It was created in 1958. It has 5,82 ha area. This nature reserve is also protected as area included in Natura 2000. Reason of creation was to protect endangered spiecies of plants that grow in xerothermic turfs on chalk grounds. In the past forestation was carrying here but it was stopped due creating Nature Reserve. Nature Reserve of Wały has the biggest population of Carlina onopordifolia in Europe. There are other species of plants that are protected like Inula ensifolia, Linum hirsutum and orchids.

The second place is Kalina Lisiniec (area of Natura 2000) in Góry Miechowskie village. It was founded in 2008, so it is young protected area that is 5,68 ha big. Similiary to last area you can find here xerothermic turf. It is special, because of 11 species of orchids that grow here. Most of them are critacally endangered and included in Polish Red Book of Plants.

Both places are endgangered by overgrowing. They are protected by mowing grass, cutiing shrubs and small trees. Other danger are collectioners of plants that gather flowering specimen of Carlina onopordifolia. It is plant that blooms after about 9 years and only one time in its all lifetime. Orchids are prey of collectioners too.


Rezerwat Wały

Nature Reserve of Wały


Storczyk kukawka (Orchis militaris) z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). W porównaniu do innych gatunków storczykowatych, które zaprezentuję tutaj ten gatunek występował dość licznie. Pamiętajcie jednak, że wszystkie storczyki w Polsce są chronione!

Military orchid (Orchis militaris) from Orchidaceae family. It was a dominant comparing to other species of orchids, but still it is protected species.



Storczyk kukawka (Orchis militaris)

Military orchid (Orchis militaris)



Storczyk kukawka (Orchis militaris)

Military orchid (Orchis militaris)


Storczyk kukawka (Orchis militaris)

Military orchid (Orchis militaris)



Dwulistnik muszy (Ophrys insectifera) z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Ten gatunek storczyka wykształcił kwiaty mające za zadanie upodobnienie się do samic błonkówek (owadów spokrewnionymi z pszczołami, osami itp). Samiec zwiedziony kształtem i również zapachem podobnym do feromonów siada na kwiecie próbując kopulować z nim (tzw. pseudokopulacja). Jeśli owad miał na sobie pyłek z kwiatu odwiedzonego wcześniej (tego samego gatunku) to dochodzi do zapylenia, a owad sfrustrowany odlatuje szukając szczęścia gdzie indziej. Uwaga: gatunek zagrożony wyginięciem! Zawarty w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin, europejskiej czerwonej liście roślin naczyniowych i światowej czerwonej liście roślin naczyniowych IUCN.

Fly orchid (Ophrys insectifera) from Orchidaceae family. This species have flowers that resemble females of Hymenoptera (insects like bees, wasps). Male is deceived by shape of flower and its scent. It sit on it trying to mate. If male had pollen of flower from earlier visit it can pollinate the flower. Later, he fly off to look for luck elsewhere. Attention: this species is endangered, included in Polish Red Book of Plants and European Red List of Vascular Plants.



Dziewięćsił popłocholistny (Carlina opordifolia) z rodziny astrowatych (Asteraceae). Liście tej rośliny mogą przypominać niektórym oset, pojawia się dość późno w porównaniu do innych roślin. Jego okres kwitnienia przypada zwykle na lipiec. Gatunek zagrożony wyginięciem, zawarty w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin, europejskiej jak i światowej czerwonej liście roślin naczyniowych IUCN. 

Carlina opordifolia from Asteraceae family. Leaves can resemble plumeless thistles to some people. It starts to grow late and can be founded with flowers in July. Endangered species included in Polish Red Book of Plants, European Red List of Vascular Plants and Red List of Vascular Plants IUCN. 



Zawilec wielkokwiatowy (Anemone silvestris) z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Roślina lubiąca ciepłe, słoneczne murawy. Pod ochroną.

Snowdrop anemone (Anemone silvestris) from Ranunculaceae family. It likes sunny, warm turfs. Protected species. 



Obuwik pospolity (Cypripedium calceolus) z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Jest to roślina posiadająca kwiaty pułapkowe (nie zjada owadów!). Owad wpada do wnętrza dolnego płatka tzw. warżki (przywabiony zapachem). Żeby się wydostać musi przebyć określoną drogę przy okazji ocierając się o znamię równocześnie zapylając kwiat i przenosząc dalej kolejny ładunek pyłku. Gatunek zagrożony wyginięciem, zawarty w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin, europejskiej jak i światowej czerwonej liście roślin naczyniowych IUCN.  

Cypripedium calceolus from Orchidaceae family. This plant has traps flowers (it doesn't eat insects!). Insect that was attracted by scen fall to slipper-shaped pouches. If it want to be free, it is forced to climb in specific way past the staminode to collect pollen or fertilize the flower. Endangered species included in Polish Red Book of Plants, European Red List of Vascular Plants and Red List of Vascular Plants IUCN.




Kalina Lisiniec


Obuwik pospolity (Cypripedium calceolus)

Cypripedium calceolus



Obuwik pospolity (Cypripedium calceolus)

Cypripedium calceolus



Obuwik pospolity (Cypripedium calceolus)

Cypripedium calceolus



Obuwik pospolity (Cypripedium calceolus)

Cypripedium calceolus



Storczyk blady (Orchis pallens) z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Jego kwiaty wydzielają delikatny zapach, lecz on tylko ma za zadanie zwodzić owady - bowiem ta roślina nie wydziela nektaru. Gatunek narażony na wyginięcie, zawarty w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin. 

Orchis pallens from Orchidaceae family. Its flowers produce scent deceiving insects, but no nectar. 
Endangered species, included in Polish Red Book of Plants.



Storczyk blady (Orchis pallens)

Orchis pallens



Storczyk blady (Orchis pallens)

Orchis pallens



Storczyk blady (Orchis pallens)

Orchis pallens




Dziękuję za wizytę :). Jeśli możesz podziel się tym postem i blogiem z innymi!

Thank you for visit :). If you can share it with others!